Giriş ve Amaç: Kalsiyum metabolizmasının, böbrek taşı ve osteoporoz patogenezindeki yeri bilinmektedir. Bu çalışma, böbrek taşı için perkütan nefrolitotomi (PNL) operasyonu geçirmiş hasta serisinde osteoporoz riskinin değerlendirilmesini amaçlamıştır.
Gereç ve Yöntem: Marmara Üniversitesi Üroloji Departmanı’nda 2014-2018 yılları arasında PNL ameliyatı geçirmiş ve kontrastsız abdominal bilgisayarlı tomografisi (BT) olan ardışık hastaların dosyaları değerlendirildi. Perry J. Pickhardt’ın yöntemi kullanılarak her hastanın BT’deki kemik mineral yoğunluğu (KMY) L1 vertebra hizasından ölçüldü. Osteoporoz 160 Hounsefield Ünitesinin (HÜ) altı olarak kabul edildi. Gennant Skalasına göre 0-1 lezyonu olan 18 yaş üstü hastaların verileri değerlendirildi. (Etik Kurul No: 09.2018.761)
Bulgular: Toplam 379 cerrahiden, 248’indeki hastalar çalışmaya alındı. Kadın/erkek oranı 0,63 ve ortalama yaşları 46,9 (±13,3) yıl olarak saptandı. Hastaların ortalama minimum, maksimum ve ortalama KMY değerleri sırasıyla 86,6 (±47,2), 322,2 (±104,3) ve 184,3 (±46,8) HÜ olarak ölçüldü. Osteoporoz, tüm grupta, kadınlarda ve erkeklerde 2,9 (n=81), 3,3 (n=49) ve 2,7 (n=32) olarak bulundu (p=0.511^). Değişik yaş gruplarının değerlendirilmesinde fark tespit edilmedi. Taş analizi sonuçlarına göre taşları kalsiyum içerenlerin ve içermeyenlerin aralarında KMY değerleri açısından istatistiksel fark saptanmadı (p>0,05#). İlginç şekilde, bu verinin alt analizinde, 50 yaş üstü hastalarda 50 yaş altı olanlara kıyasla KMY değerleri daha yüksek saptanmadı (p=0,049#), ancak osteoporoz açısından bir fark saptanmadı. Osteoporozu olan ve olmayan hastalar kıyaslandığında taş sayısının, taş hacminin, taş HÜ değerlerinin farklı olmadığı ancak taş yüzey alanının osteoporozu olanlarda daha yüksek olduğu bulundu (p=0,045#). Taş analizi sonuçları olan hastalardan 50 yaş üstü olanların hepsinin ortalama KMY değerleri osteoporozu düşündürmekteydi (Kalsiyum içerenler için: 154,2 (±42,9) HÜ; içermeyenler için 127 (±38,0) HÜ). (# T testi, Ki-kare)
Sonuç: Çalışmamızda böbrek taşı hastalarında osteoporoz açısından net bir farkı ortaya konulamamış olsa da, kalsiyum içermeyen taş hastalarında KMY’nin içerenlere oranla düşük olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak taş hastalarında altta yatan problemlere bağlı olarak KMY etkilenebileceği ve taranmasının gerekebileceği saptanmıştır.