Kanser patofizyolojisi genler ve transkripsiyon kontrolü ile direkt olarak ilişkilidir. Bu yüzden genetik geçiş gösteren “ailesel kanserler” terimi ortaya çıkmaktadır. Ailesel kanserlere kalıtsal meme/over kanser sendromları (Kalıtsal meme ve over kanseri ,Cowden Sendromu ,Li-Fraumeni Sendromu),kalıtsal diffüz gastrik kanser, retinoblastoma, kalıtsal kolorektal kanserler (Gardner sendromu, ailesel adenomatöz polipozis, herediter nonpolipozis kolon kanseri, multiple adenomatoz polipozis sendrom, Peutz-Jeghers sendromu, Familyal Juvenil polipozis, Cronkite-Kanada sendromu) ve Nörofibromatozis örnek olarak gösterilebilir.
Nörofibromatozis otozomal dominant kalıtılan, hücre büyümesini düzenleyen proteinlerdeki mutasyonların sebep olduğu hastalıklardan birisidir. Nörofibromatozis klinik ve genetik olarak birbirinden farklı iki hastalık içerir: Nörofibromatozis tip 1 (NF-1) ve Nörofibromatozis tip 2 (NF-2).
NF-1 geni 17. kromozomda yerleşiktir, ras onkoproteininin negatif düzenleyicisi nörofibromin proteini kodlar, NF-1 genindeki mutasyonlar sonucu ras onkoproteininin artmış aktivitesi, tümör oluşumuna katkıda bulunur. Başlıca klinik bulguları ‘café-au-lait’ lekeleri, nörofibromlar, Lisch nodülleri (pigmente iris hamartomları), iskelet deformiteleri, optik gliomlar, öğrenme güçlüğü ve diğer tümörlerdir. Nörofibromlar kutanöz, subkutanöz ve pleksiform formlarda her boyutta ve her yerde görülebilirler.(3) Kutanöz nörofibromlar genellikle ciltten kabarık, kapsülsüz, tek tek yumuşak nodüller halinde ve çok sayıdadır. Subkutanöz nörofibromlar ise sert kitleler yaparlar. Pleksiform nörofibromlar 20 cm’den büyük multilobar pleksiform kitleler oluştururlar. Ayrıca yeni çalışmalarda NF-1 hastalarındaki bazı gen mutasyonlarının meme kanseri riskini arttırabileceğini de ortaya koymaktadır.(4)
NF-2, NF-1’den çok daha nadir görülür ve geni 22. Kromozomda yerleşiktir. Hastaların çoğunda periferal nörofibromlar ve ‘cafe-au-lait’ lekeleri mevcuttur ama Lisch nodülleri yoktur. Belirleyici özelliği bilateral akustik nörom varlığıdır.(5) Bunun yanında multipl meningiomlar sık görülür. Bazı olgularda non-neoplastik lezyonlar görülebilir.
KAYNAKÇA:
3 Ayter S, et al. Hum Genet. 2006.
4 Frayling IM, et al. (2018) Breast cancer risk in neurofibromatosis type 1 is a function of the type of NF1 gene mutation: a new genotype-phenotype correlation, J Med Genet. 2018 Dec 10.
5 Chung LK, et al. World Neurosurg 2018