Dünyada yaşam süresinin artışı ile birlikte yaşlı nüfusun artması ile oluşan sinir hücrelerinin harabiyeti ve sonucunda ortaya çıkan klinik tablolar “nörodejeneratif hastalıklar” denilen hastalık grubunu oluşturmaktadır.(1) Nörodejenerasyon; yapısal veya fonksiyonel olarak nöronların ilerleyici kaybı olarak tanımlanabilir.(2) İleri yaşta görülen nörodejeneratif hastalıklar içerisinde Alzheimer hastalığından sonra ikinci sırada görülen Parkinson Hastalığı temelde bir hareket bozukluğudur. Progresif bir hastalık olan Parkinson hastalığının tipik semptomları bradikinezi, postüral instabilite, rijidite ve istirahat tremorudur.(3) Merkezi sinir sisteminin nörodejeneratif hastalıklarından biri olan Huntington hastalığı, aynı zamanda bir trinükleotid tekrar bozukluğudur. Kore adı verilen istemsiz hareketler, hafıza kaybı, motor koordinasyonda bozulmalar ve bunlara eşlik eden psikiyatrik semptomlarla karakterizedir.(4) Amiyotrofik lateral skleroz (ALS) motor nöronların en sık nörodejeneratif hastalığıdır. Hem üst hem alt motor nöron tutulumunun görüldüğü ALS’de kaslarda güçsüzlük, atrofi, fasikülasyon gibi alt motor nöron bulgularına ek olarak üst motor nöron bulguları olan spastisite, reflekslerde artmış yanıt ve patolojik refleksler de görülür.(5) Alzheimer hastalığı; merkezi sinir sisteminin çeşitli kısımlarında nöron ve sinaps kayıpları nedeni ile ortaya çıkan; bilişsel işlevlerde azalma, öz bakım yetersizlikleri, çeşitli nöropsikiyatrik ve davranışsal bozukluklar ile karakterize progresif nörodejeneratif bir hastalıktır.(6-7) Bu derleme sunumda; Diğer nörodejenarif hastalıklardan bahsedilip bu grubun büyük bölümünü kapsayan alzheimer hastalığı detaylı bir şekilde aktarılacaktır. Alzheimer hastalığı tanımlanıp tarih ve epidemiyolojisinden, risk faktörlerinden kısaca bahsedildikten sonra fizyopatolojisi anlatılacak. • Alzheimer hastalığının beyindeki olgunlaşma evrelerini yansıtan ve alzheimer hastalığına özgü olan üç tip plak (Diffüz plak, nöritik plak ve aşınmış plak) ve bu plakların beyinde asosiasyon alanları, paralimbik ve merkezi limbik bölgelerde birikimi(8) • Hiperfosforile tau proteinlerin nörofibriler yumaklara yol açması ve alzheimer hastalığının tipik patolojik bulgularından birisi olan bu nörofibriler yumakların hücre iskeletinde değişikliğe, aksonal taşımanın bozulmasına ve nöronal işlevlerde bozukluğa, uzun yıllar içinde de nöron ölümüne neden olması(9) • Bir transmembran protein olan amiloid prekürsör protein (APP)’den proteolitik yolla amiloid beta protein oluşumu ve bu proteinin alzheimer hastalığında görülen amiloid plakların temel bileşimi olması(8) • Alzheimer hastalığında; öğrenme ve bellek oluşturma için önemli bir nörotransmitter olan asetilkolin ve asetilkolin sentezinde görevli olan kolinasetiltransferaz düzeyi azalması sonucu kortikal kolinerjik innervasyon kaybı oluşması(9) • Genetik olarak en önemli faktörün APOE4 gen aleli olması ve otozomal dominant geçiş gösteren genç yaşlarda başlayan mutasyonların tanımlanması, bununla birlikte presenilin 1-presenilin 2 gen mutasyonlarının amiloid prekürsör proteinden amiloid β düzeyinde artışa yol açması(9) gibi fizyopatolojik süreçler video ve PowerPoint animasyonlarıyla sade ve anlaşılır biçimde aktarılacak, Evre ve dönemlerine göre değişiklik gösteren, günlük yaşamı giderek daha çok etkileyen semptom ve bulgular özetlenecek, Tanı için klinik ile birlikte kullandığımız BBT, MRG, SPECT, PET gibi görüntüleme yöntemlerinden bahsedilecek, Günümüzde uygulanan tedavi stratejileri ile alzheimer hastalığını radikal olarak tedavi etmek henüz olası olmasa da klinik uygulamalarda hastanın bilişsel fonksiyonlarını görece iyileştirmek, emosyonel ve psikotik değişimleri kontrol altına almak ve hastanın yaşam kalitesini arttırmak üzere bazı palyatif tedavi yöntemleri mevcuttur.(10) Bu tedevi yöntemleri gösterilecek ve patolojilerin önlenmesi ve/veya yavaşlatılmasına yönelik araştırmalar ele alınacaktır. Bu derleme sunumunun amacı; özellikle geleceğin hekimleri olacak bizlerin bilmesi gereken, giderek yaygınlaşan ve sosyal hayatımızda da önemli bir yeri olan Alzheimer hastalığı ve diğer nörodejenratif hastalıklar ile ilgili bilinmesi gerekenleri dinleyicilere aktarmak ve yeni gelişmeleri paylaşmaktır.